300. yılında Ehmedî Xanî’ye saygı duruşu

Cevapla
Piremerd
Üstteğmen
Üstteğmen
Mesajlar:413
Kayıt:07 Kas 2006 13:36
300. yılında Ehmedî Xanî’ye saygı duruşu

Mesaj gönderen Piremerd » 29 Haz 2007 13:27

Resim

Kürt edebiyatı ve filozofisinden söz edildiğinde listenin başına yazılıyor onun ismi. Henüz 14 yaşında yazınsal ürünler vermeye başlamasına rağmen ancak 44 yaşında tamamladığı Mem û Zîn ile tanınıyor. Oysa Ehmedê Xanî, Mem û Zîn’in yanı sıra “Nûbihara Biçûkan” ve “Eqîdeyê Îmanê” adlı eserleri bıraktı Kürt tarihine. Engin bir filoloji bilgisine sahip olduğu herkesçe kabul ediliyor ve belki de bu yüzden, Kürtçe yazmaktaki ısrarlı ve erdemli tutumuyla münevverler dünyasında bu kadar derin bir sarsıntı yaratıyor.

Ünlü Kürt filozofu Ehmedî Xanê, ölümünün 300’üncü yıl dönümü nedeniyle bugünlerde birçok dergi tarafından dosya ve kapak konusu yapılırken, yayınevleri de Xanî üzerine eserler yayımlıyorlar. Jan Dost’un Xanî üzerine yazdığı “Mîrname” adlı romanı ise yılın önemli eserlerinden olmaya aday gösteriliyor.

Farklı rivayetler olsa da, Filozof Xanî’nin 1651 yılında Doğubeyazıt’a bağlı Xan köyünde dünyaya geldiği konusunda neredeyse ortak bir görüş var. Tarihçi Alaattin Secadi’ye göre Xanî, Doğubeyazıt, Urfa, Ahlat ve Bitlis’te öğrenim gördü. “Mem û Zîn”, “Nûbihara Biçûkan” ve “Eqîdeyê Îmanê” eserlerini tarihe mal eden Xanî, Doğubayazıt’ta vefat etti ve türbesi de halen Doğubayazıt’ta bulunuyor.

ZEND VE ESMER’DEN XANÎ’YE HÜRMET SAYISI

Kürt tarihinin belli başlı kişiliklerinden biri olan Xani, İstanbul Kürt Enstitüsü tarafından çıkartılan Bilim Kültür dergisi Zend’in son sayısında ölümünün 300. ölüm yıl dönümü nedeniyle 25 sayfa ile anılıyor. Dergide Şefik Beyaz “Filozof Xanî ve tasarlayışı” adlı yazıyı kaleme alırken, araştırmacı Rohat Alakom da “Ehmedê Xanî’in aramızdan ayrılışının 300. yılı”nı yazmış.

Aylık popüler kültür dergisi Esmer de Haziran sayısında Xanî üzerine bir dosya hazırladı. Derginin Yayın Yönetmeni Ferzende Kaya, Xani ile ilgili kitaplarıyla bilinen H. Mem ile Xani üzerine röportaj yaparken, Muhsin Kızılkaya’da “Ehmedê Xanî’nin köyü yaylamızdı” isimli yazısında Xanî’nin köyünü, o bölgede gelişen olayları yazmış. Nihat Güntekin “Doğubeyazıt’ta Ehmedê Xanî’nin İzleri”nde Doğubeyazıt’taki cami, medrese, türbe gibi simgelerle birlikte, Doğubeyazıt festivalini de ele almış. Ayrıca konu hakkında Doğubeyazıt Belediye Başkanı Mukadder Kubilay’la bir mini röportaj da yapılmış. Dergi ayrıca Prof. İzeddin Mustafa Resul’un kitabından Xani ile ilgili bir bölümü de okuyucularına sunuyor.

JAN DOST’TAN XANÎ ROMANI

Prof. İzeddin Mustafa Resul tarafından 1979 yılında Arapça yayımlanan ve şimdiye kadar Ehmedê Xanî üzerine yayımlanmış önemli eserlerden olan “Bir şair düşünür ve mutasavvıf olarak Ehmedê Xanî ve Mem û Zîn” adlı kitap, 300. ölüm yıldönümünden Türkçe olarak çıktı. Avesta Yayınları’ndan Kadri Yıldırım’ın çevirisiyle Türkçe yayımlanan eser, Xanî’yi bir çok yönüyle ele alıyor. Aynı eserin Kürtçesi de yine bu dönemde Güney Kürdistan’da yayımlandı.

Yılın önemli eserlerinden Xani’nin romanı ise sonbaharda yayımlanacak. Kürt yazar Jan Dost tarafından kaleme alınan “Mîrname” isimli eser Xani’nin yaşamı ele alınıyor. Daha önce Mahabad Kürt Cumhuriyeti, Şêx Saîd İsyanının romanını yazan Dost, bu sefer Xani’nin romanını yazıyor. Edinilen bilgilere göre söz konusu roman, Eylül ayında okuyucularla buluşacak.

ESERLERİ ÇEŞİTLİ DİLLERDE YENİDEN BASILIYOR

Dini bir çizgide yayım yapan Nûbihar Yayınları ise daha çok medrese çevrelerine sunulmak üzere Ehmedê Xanî’nin eserlerini Kürtçe dilinden Latin ve Arap harfleriyle yayımlıyor. Temmuz ayı başlarında Xani’nin “Nûbihara Biçûkan” adlı eseri Arapça harflerle yayımlanacak. Hüseyin Şermixî tarafından hazırlanan Xani’nin eserindeki Arapça kelimelerin tümü de Kürtçe yorumlanmış. Nûbihar ayrıca, Türkiye’de Latin harfleriyle yayımlanmış olan “Mem û Zîn” eserini de yaz döneminde yeniden Arapça harflerle basıp yayımlayacak.

LİS’TEN “EMHEDÊ XANÎ KİTAPLIĞI”

Diyarbakır’da yayım yapan Lis Yayınları da bu yıl Kürt kitapları arasında klasik eser sayılabilecek kitapları tekrardan basarak “Ehmedê Xanî Kitaplığı” adı altında topladı. Mela Mehmudê Bazîdî tarafından hazırlanan “Mem û Zîn”, Evdirehîm Rehmî Hekarî’nin “Memê Alan”, Ereb Şemo’nun “Dimdim” ile “Hopo”su, İbrahim Ehmed’in “Jana Gel”i, Mahmut Baksi’nin “Hêlîn” ile “Gundikê Dono”su gibi eserlerin de içinde bulunduğu “Ehmedê Xanî Kitaplığı”, Kürt klasiklerini tekrardan basıp okuyucularla buluşturuyor.

AYDINLANMANIN MİLADI OLARAK ANILDI

Yayıncılık alanındaki bu çalışmaların yanı sıra kültür ve sanat aktivitelerinde de Xanî’ye geniş yer ayrılıyor. Doğubeyazıt Kültür ve Turizm Festival’i de Ehmedê Xanî’yi anmak, görüşlerini gün yüzüne çıkarmak için “Aydınlanmada Bir Milat Ehmedê Xanî” adlı panel düzenledi. Kürt Yazar Celilê Celil, İstanbul Kürt Enstitüsü Derneği Başkanı Sami Tan ve Kürt aydını Şefik Beyaz’ın katıldığı Xani’nin aydınlanmadaki rolünü tartışıldı.




ZAGROS
Moderator
Moderator
Mesajlar:9466
Kayıt:28 Şub 2007 22:02
Ruh Hali:Huzurlu
Cinsiyet:Erkek
Burç:Koç
Takım:Fenerbahçe

Re: 300. yılında Ehmedî Xanî’ye saygı duruşu

Mesaj gönderen ZAGROS » 01 Tem 2007 13:09

KÜRT TARİHİNİN EN ÖNEMLİ İNSANI
YAPTIĞI ESRLER DÜNYA VAR OLDUKÇA
İLGİ GÖRECEK

EHMEDE XANİ'YE SAYGIMIZ SONSUZDUR
Cevapla

“Kültür Sanat” sayfasına dön