Atom bombasından, sigaraya, elektronik cihazlardan, elbise fırçalarına kadar birçok üründe az miktarda polonyum kullanılıyor. Ama bir insanı öldürecek kadar polonyum da, bu ürünlerin birkaç tanesinden elde edilebilir.
Eski KGB ajanı Alexander Litvinenko’nun ölümüne neden olan polonyum izotopu aslında son derece kolay bulunan bir radyoaktif. Her ne kadar Litvinenko’nun ölümünden sonra zor bulunduğu, hatta sadece Rusya’nın tozlu depolarında saklandığı söylense de, polonyum aslında 1970’li yıllardan bu yana oldukça yaygın bir endüstriyel girdi. Polonyum endüstride statik elektriği almak için filmlerde, camlarda, elektronik cihazlarda, tekstil fabrikalarında kullanılıyor.
Polonyum atom bombasından, sigaraya, elektronik cihazlardan elbise fırçalarına kadar birçok üründe zaten kullanılıyor. Tabii ki oldukça düşük miktarlarda. Statik elektriği önlemesi, bu maddenin elektronik cihazlarda önemli bir bileşen yapıyor. Sigara zararlı derken, evet içinde polonyum var. ABD’nin prestijli gazetesi New York Times’a konuşan Princeton Üniversitesi fizikçisi William Happer’a göre “Her yerde her şekilde temin edilebilir.”
SOĞUK SAVAŞ’IN CASUSLUK ÖYKÜLERİ
Litvinenko’nun bu madde yoluyla öldürülmesi ise, bilinen ilk polonyum vakası. Birçok gözlemci, Rusya’nın gerek polonyum sahibi olması gerekse casusluk ve adam eksiltmedeki yaratıcılığı itibariyle bu cinayetin baş şüphelisi olduğunu düşünüyor. Ayrıca İngiltere ile Rusya seferi yapan uçaklarda polonyum izlerine rastlanması, Soğuk Savaş’tan ilhamlı cinayet öykülerini güçlediriyor.
Son aylarda gündemi meşgul eden İran’ın ve Kuzey Kore’nin nükleer programı bağlamında, bu ülkelerin de silah üretimi için polonyum sahibi olduklarını Washington sıkça dile getiriyor.
POLONYUM İHRACAATÇISI RUSYA
ABD’nin Tennessee eyaletindeki nükleer araştırma laboratuvarı Oak Ridge Ulusal Laboratuvarı, ABD’li şirketlere çeşitli nükleer maddelerin satışı yapıyor. Bu kurumun sözcüsü Bill Cabage, New York Times’e yaptığı açıklamada polonyum satmadıklarını, çünkü Rusya’nın daha ucuza bunu temin edebildiğini ifade etmişti.
Rusya’nın en üst düzey nükleer yetkilisi Rusya Federasyonu Atom Enerjisi Ajansı Başkanı Sergei Kiriyenko yaptığı bir açıklamada, ABD’ye her yıl 100 gram polonyum ihraç ettiklerini söylemişti. Az görünebilir ama, bundan binlerce insan öldürmeye yetecek doz çıkar. Aynı yetkili son 5 yılda İngiltere’ye polonyum satılmadığını da söyledi.
MARİE CURİE KEŞFETMİŞTİ
Polonyumu ilk olarak 1898’de ünlü fizikçi Marie Curie keşfetmiş ve anavatını Polonya’dan esinlenerek adlandırmıştı. Daha sonra 1927’de Curie’nin polonyumlardan sorumlu laborantı ölünce, maddenin insan sağlığına riskli olduğu ortaya çıktı.
İnsan gözünün göremeyeceği kadar küçük miktarı bile zararlıyken, Soğuk Savaş yıllarında devlet için bilim insanları nükleer reaktörlerde kilo kilo polonyumlarla iştigal ediyordu. Atomaltı ışın saçan polonyumu, ABD’nin atom bombasını üretmekle sorumlu Manhattan Projesi uzmanları, ilk bombanın yapımında kullanmışlardı.
SİGARA DUMANI POLONYUM DEPOSU
1960’larda Harvard Üniversitesi uzmanları çekilen sigara dumanında bulunan polonyumun, akciğer kanserine neden olabilecek şekilde radyoaktive saçtığını buldu. Polonyum insan vücudunun dışındayken zararsız, deri veya kağıt gibi ince ve basit bir duvar bile polonyumun ışınlarını kesebiliyor. Ancak yutulduğunda uzmanların tabiriyle “insan vücudunun içinde dolanan bir canavara dönüşüyor.”
Uzmanlara göre bir insanı öldürmesi için yaklaşık 3.000 microcurie polonyum gerek. Bunun sektörel fiyatı 225 dolardan başlıyor. Bir statik elektrik alıcı fırçada 500 mikrocurie polonyum olduğu düşünülürse, 6 fırça satın alan bir katil, fırçaları demonte edip biraz da amatör bir kimyacı ruhla insan öldürecek kadar polonyum sahibi olabilir.