Dicle Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd Doç. Dr. Recep Cengiz’in, “Diyarbakır’ın müzik tercihi” konulu araştırmasından ilginç sonuçlar çıktı. Bağlar semtinde oturan 150 kişi ile görüşülerek yapılan ankette, katılımcılara, müzik türleri, tercih eğilimleri, müzik tercihlerinde bireysel ve sosyal faktörler, müziğe atfedilen kutsallık ve son olarak da alt ve üst kültür bağlamında müzik tercihlerini içeren sorular soruldu.
Ankette Türk Halk Müziği, Türk Sanat Müziği, Tasavvuf Müziği, marş, pop, arabesk, enstrümantal, sözlü, Alevi-Bektaşi ve camii müziği türlerinin dinleme ve eğlenme amacıyla yapılan tercihleri özgün bir görünürlük sergilediği tespit edildi. Ankete katılanların yüzde 27.3’ü halk müziği dinlediğini, yüzde 24’ü arabesk, yüzde 10’u ise Türk Sanat Müziği’ne ilgi duyduğunu söyledi. Kendilerini dindar olarak niteleyen kesimin ise yüzde 90’ının sözsüz, tasavvuf ve sözlü müzik dinledikleri belirlendi. Din ile ilgisi olanların yüzde 8.8, dindarların da yüzde 6.9’unun Alevi-Bektaşi ezgilerini tercih ettiği ortaya çıktı.
Rahatlamak için müzik
“Neden müzik dinliyorsunuz?” sorusuna ankete katılan 15-20 yaş grubundakilerin yaklaşık yüzde 45.5’i psikolojik rahatlama, 21-30 yaş grubunda olanların yüzde 45.3’ü ile 41-50 yaş grubunun ise yüzde 30.8’inin ise ‘psikolojik rahatlama ve sosyal tatmin’ yanıtı verdiği kaydedildi. Yüzde 88’lik kesim müziğin milli ve dini duygularını harekete geçirdiğini belirtti.
Ankette, üst ve alt kültür bağlamında yapılan müzik tercihlerinde, Türkçe müzik dinleme eğilimleri zenginlerde yüzde 70, yoksullarda yüzde 60 olarak belirlendi. Buna karşılık, orta gelir grubu ile fakir olanların yüzde 54.9’unun Kürtçe müziği tercih ettiği belirlendi. Dini açıdan müzik tercih eğilimlerine göre ise Türkçe müzik dinleme eğiliminin dindarlarda yüzde 50, çok ve az dindarlarda ise yaklaşık yüzde 33, Kürtçe müziğin dinlenme oranı ise yüzde 45.5 ile dindarlarda daha yüksek olduğu tespit edildi.
Müzik paylaşımcıdır
Araştırmayı değerlendiren Dicle Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd Doç. Dr. Recep Cengiz, halk kültürünün bir öğesi olan müzik sanatının, toplumların ideolojik, dinsel yapılarından, giyim tarzlarına kadar geniş bir yelpazede düşünsel ve eylemsel unsurların etkisi altında olduğunu söyledi. Sosyal yaşamda, müzik aracılığı ile kahramanlık, nefret, aşk, sevgi, umut, zevkler ve dertlerin enstrümantal veya sözlü olarak dile getirilerek paylaşıldığını belirtti.
Cengiz, Amed’de ankete katılanların yüzde 50’sinin Kürtçe, yüzde 50’sinin Türkçe müzik dinlemesinin çok kültürlülük örneğini gösterdiğini belirtti. Müziğin dini, ahlaki, ideoloji gibi kavramsal içeriğe sahip özelliği bulunduğunu kaydeden Cengiz, “Müzik eserlerinin, sosyal ve doğal nedenlerle toplumsal yaşamda hak arama sürecinin işlemediği, anlaşmazlıkların çözümlenmediği, hak ve adalet duygularının tatmin edilmediği durumlarda ortaya çıkması da onun toplumsal olduğunu göstermektedir” diye konuştu.